Op 20 juni jl. was het 200 jaar geleden dat Piet de Gruyter (1795-1867) de basis legde voor het latere levensmiddelenbedrijf De Gruyter. In dat kader vond op 20 juni 2018 in de creatieve hotspot De Gruyter Fabriek een symposium plaats. Ter ere van deze mijlpaal heeft N.V. BIM samen met auteurs Frans van Gaal en Niek van der Donk het boek ‘De fabriek in de etalage’ opnieuw uitgebracht. De eerste twee exemplaren zijn tijdens het evenement officieel uitgereikt aan de burgemeester van ‘s-Hertogenbosch Jack Mikkers en staatssecretaris Raymond Knops.

In het boek is de bijzondere geschiedenis van grootgrutter De Gruyter te lezen, ooit de grootste industriële werkgever in ‘s-Hertogenbosch. Het antwoord op de vraag: ‘wat waren de eigenschappen van het bedrijf die succesfactor én valkuil konden zijn?’ is de rode draad in dit werk.

De eerste druk van het boek kwam tot stand in 2012 door een initiatief van toenmalig directeur van de Bossche Investerings Maatschappij (BIM) Clemens Bolhaar. Een nieuwe druk, de vorige was uitverkocht, kwam tot stand op initiatief van de huidige directeur van de BIM Maurice Horsten. Het boek De fabriek in de etalage is verkrijgbaar bij boekhandel Adr Heinen.

Op 19 juni 1818 begint Piet de Gruyter in de Orthenstraat een grutterij. Onder het motto: wat ik verkoop maak ik ook zelf groeit zijn grutterij uit tot ’s lands grootste en daarmee toonaangevend kruidenier. Prachtig gedecoreerde winkels in de binnensteden, in al even mooie en markante panden, meer dan 400 levensmiddelen, veelal eigen fabrikaat van de beste kwaliteit en altijd 10% korting.

Voor de oorlog is de opmars van het bedrijf of ‘levensmiddelenconcern’ onstuitbaar. De grote fabriek in de Orthenstraat in de binnenstad wordt te klein. Ruimte voor expansie vindt De Gruyter aan de Veemarktkade waar in 1931 de tweede fabriek tot stand komt. De groei versnelt.

Maar in de jaren ’60 keert het tij. Het familiebedrijf mist de aansluiting met de snelle veranderingen in de retailsector. De supermarkt is een brug te ver voor De Gruyter. In 1980 is het gedaan met de industriële trots van de stad.

Maar als een feniks uit de as herrezen kennen we de tweede fabriek nu als de De Gruyter Fabriek; dé creatieve hotspot van Brabant. Het monumentale gebouw is op prachtige wijze door de N.V. Bossche Investerings Maatschappij (BIM) gerenoveerd en herstemd.

Frans van Gaal levert als auteur van Fabriek in de etalage (co-auteur Niek van der Donk), uitgegeven in 2012, zijn bijdrage aan de herdenkingsactiviteiten, daaronder een aangepaste heruitgave van Fabriek in de etalage.