Hoe afschuwelijk zijn de beelden? Een ‘blanke’ politie-agent die er genoegen in schept een ‘nigger’, weerloos op de grond geperst door twee maten, te horen stamelen: “I can’t breathe!’

‘Visie is als de olifant die het uitzicht belemmert’ zei Mark Rutte eens tijdens een lezing. Mark houdt niet van ‘vergezichten’. Op woensdag 6 mei kondigt Mark opgelucht aan dat Nederland weer open gaat, een dag later twijfelt hij al weer en is hij weer chagrijnig. Doorgaans is Mark goedlachs en zelfverzekerd, zelfs tijdens zware, voor zijn kabinet gevaarlijke debatten. Dan heeft hij de regie.

11 november 1918: ‘De wapenstilstand is om 5 uur dezen morgen, Franschen tijd, geteekend en wordt van kracht om 11 uur. De vrede keert terug! Straks zal er gejuich zijn over de geheele wereld.’ De ‘Groote oorlog’ is afgelopen. Gejuich is er niet in ‘s-Hertogenbosch. Normaal is 11 november de dag dat de Bosschenaar weer aan carnaval denkt. Maar er is oorlogsschaarste, gebrek aan alles. Veel Bosschenaren zijn ook al ziek, menigeen zelfs doodziek. De ‘Spaanse griep’ heerst en is 25X dodelijker dan andere griepvormen. De doodsangst stemt in veel dorpen en steden tot neerslachtigheid, zeker als ook in gegoede kringen, levend in goede behuizing en wel doorvoed, slachtoffers vallen.

Nog twee maanden en het is weer Open Monumentendag. Dit jaar is het thema ‘Iconen en symbolen’. Iconen van het Bossche monumentenbehoud zijn ongetwijfeld Hein Bergé en Jan van der Eerden. Dat mag zo blijven. Ze hadden er genoeg gedoe voor over. En toch… bij verschillende monumenten gaan mijn gedachten ook uit naar een beweging die in het huidige klimaat van verrechtsing voornamelijk negatieve connotaties oproept, de kraakbeweging.

Jeroen Bosch is volgend jaar 500 dood. En dat viert de hele stad, een jaar lang, op tal van plekken. Hoe anders is dat met dat andere jubileum, dat van FC Den Bosch. Toch bestaat de plaatselijke Betaald Voetbal Organisatie club (BVO) dit jaar 50 jaar. In het begin van de jaren zestig maakte de Bossche bestuurselite zich nog druk om betaald voetbal. Dat moest behouden blijven. De twee noodlijdende clubs, BVV en Wilhelmina fuseerden. Met gemeentelijke steun ontstond FC Den Bosch. Op de shirts, de clubkleuren waren onderwerp van debat in de gemeenteraad (!), verschijnt het gemeentewapen. Eppo van Lanschot (1908-1985), telg uit het deftige Bosch bankiersgeslacht, is de eerste voorzitter. De club staat zo middenin de Bossche samenleving.

Markelo, Apeldoorn, Zuidhorn, Hardenberg en ’s-Gravendeel… én ’s-Hertogenbosch. Past dat in één rijtje? Ja dus. Onze oude hertogstad blijft op afstand de meest Bourgondische, dat wel. Maar bij de opvang van vluchtelingen reageren ze op dezelfde wijze. Niet gastvrij dus. In het overwegend ‘blanke’ Empel en Rosmalen, ontstond enige weken geleden onrust over de mogelijke vestiging van een asielzoekerscentrum (AZC). ‘Ik wil dat mijn kinderen veilig over straat kunnen’. Of… ‘Ik heb een koopwoning. Dat wordt nu minder waard.’

‘Ieders waarheid is verschillend’, stelt Edward de Bono. We kijken allemaal met een gekleurde bril om ons heen. De mijne is gekleurd in de jaren ’60 en’70. Ik hield er een ‘linkse blik’ aan over. Zo ben ik blij met het verzet van studenten in ‘kleine talen’ tegen het waanzinnige rendementsdenken in het onderwijs. De nieuwe versie van de Maagdenhuisbezetting, georganiseerd met social media, wat wil je nog meer? Jet Bussemaker wilde ‘competente rebellen’. Ze wordt op haar wenken bediend. Ik ook trouwens. Ik hoef de VééVééDéé niet meer te ontmaskeren. Dat doet ze zélf, volijverig als Volkspartij voor Vrije Declaraties (vrij naar Pieter Derks).

Bossche ambtenaren krijgen sinds kort training om gemeenteraadsleden beter en op tijd te informeren. Je kunt ze maar ergens in trainen. De tijd van de doofpot lijkt dus voorbij en dat mag ook wel na het echec van de Bartenbrug. Een wethouder zit werkloos thuis, een directeur is weggepromoveerd. Hij doet nou iets met erfgoed. Veelbetekenend. Misschien stelt de goede man zich dan wel de vraag: ‘Maar hoe deden ze dat vroeger nou?’ ‘Ik heb op vakantie nog een ouwe Romeinse brug gezien’. En die ouwe Bartenbrug was toch ook al bijna 80 jaar oud?’ Nog ouder is de Rückertbrug die de Muntel met de binnenstad verbindt. Deze brug is al van 1921, ontworpen door een gemeente-architect (!) en genoemd naar Ir Rückert, directeur Gemeentewerken en ontwerper van de Muntel.

Gezin XXL ‘draait’ in het Noord-Brabants Museum. De tentoonstelling voert ons terug naar een tijd waarin katholieken ‘Gaat en vermenigvuldig u!’ opwaardeerden naar ‘Gaat en kwadrateer u!’ Was er eenmaal een nieuw kindje… dan verzorgde een vroedvrouw, opgeleid aan de RK Vroedvrouwenschool kraamvrouw, huis en baby. Eenmaal tot groei gekomen leerde het kind wat het was als katholieken ‘onder mekaar’ te zijn.

De NS is boos op wethouder Geert Snijders. Hij houdt manmoedig stand. De baas van de NS wil een grote parkeergarage voor meer dan 800 auto’s langs de Mayweg. Maar Snijders neemt het geluid van de raad en straat (bewoners Mayweg) serieus. Wat hem betreft komt de garage er niet. Geert Snijders is nog een ouderwetse sociaal-democraat met maatschappelijk engagement in zijn donder. Hij komt nog onder de mensen. Zo is hij een van de weinige bestuurders en politici die zich nog bekommert om eerstedivisionist FC Den Bosch, niet bepaald het Ajax van het zuiden.

Agora… in het oude Griekenland was het de plek waar het sociale leven zich afspeelde. Het was de ontmoetings- en vergaderplaats voor de vrije burgers. Daar kon je vrijuit en open voor je mening uitkomen. Nu komt er een Bossche Agora op het GZG-terrein met de Bibliotheek en het Stadsarchief als dragers, een ‘een culturele verzamelplaats waar historie, heden en toekomst de Bosschenaren verbindt’. Of het in openbaarheid zal gaan, het is een vraag. Neem Jan Nelissen, geëngageerde Bosschenaar en Muzerijebestuurder. Jan weet waar hij het over heeft. De Muzerije is de buurman van de bibliotheek en kreeg de afgelopen jaren draconische bezuinigingen te verwerken.

Elke keer als mijn vrouw de telefoon opneemt protesteert ze. ‘Met Ans Geluk’, zegt ze vol overtuiging. Ze is half-Zeeuws en trots op haar achternaam. De orangistische Zeeuwen vonden de invoering van de burgerlijke stand door Napoleon, een vreemde indringer en overheerser, maar niets. Uit protest bedachten ze gekke namen als Schietekatte, Dekwaadsteniet, Naaktgeboren, Niemandsverdriet, Geluk en Klote.

‘Gaan die politici hier echt op de Parade bouwen?’, vraagt de freelance theaterbouw intendant Joris Goedbloed aan Willem van der Made. ‘Nou, die politici bouwen niet. Kunnen ze niet. Zij lullen en ik poets! Laat ze maar even spartelen’, zegt Willem. ‘Spartelen…? Is dat niet riskant?’, vraagt Joris zorgelijk. Willem: ‘Ben je gek. Ze weten steeds beter wat ze niet kunnen. Nog één Bartjesbrug en ze durven zelf niet meer met bouwplannen te komen’.

Een spook waart rond… dat van rechtse-stoere-mannen-spierballentaal-tegen-integratie-envoor- apartheid. Geert Wilders en Marc Rutte van de VVD trekken hierbij gelijk op. Je vraagt je af, waarom is Wilders uit de VVD gegaan? Integratie van allochtonen is weer voor geitenwollen- sokken-dragers, Pax Christi-mietjes en andere linkse watjes. Bert Pauli, roerganger van de Bossche VVD, blijft de gemoedelijke Bosschenaar maar kan niet om de partijlijn heen. En die heeft het gehad met integratie en inburgering. Pauli wil op zijn minst flink bezuinigen op ‘theekransjes’, ‘Bingo-met-cous-cous’ en ‘Boschlogie voor allochtonen’. Wat levert het immers op?

Allemaal een beetje hertog

Rond het Makassarplein in Amsterdam gaat sinds april 2012 de ‘Makkie’ van hand tot hand. Het is een buurtmunt die leven in de brouwerij brengt. Hij leidt ook tot vele sociale contacten. Plaatselijke instellingen krijgen van het Stadsdeel Oost één Makkie per uur om daarmee hun vrijwilligers te belonen. Die Makkies kun je vervolgens besteden bij de bibliotheek, maar ook bij de boekhandel of de bioscoop in de buurt.

Je vraagt je af, waar blijven die politici toch met hun vrije tijd? Komen ze dan nooit in een museum? Onlangs deed Yvonne Joris haar beklag over het geringe aantal raadsleden dat een speciaal voor hen georganiseerde presentatie in het SM’s aan zich voorbij lieten gaan. En een dezer dagen lieten een flink aantal politici het ook afweten tijdens een voor hen georganiseerde avond in het Kruithuis. Daar geeft nu het STOK of Stedelijk Overleg Kunstenaars acte de présence.

Het is zover, de fabriek van Goulmy & Baar aan de Boschdijkstraat wordt opgeknapt. Goulmy & Baar???, zult u zeggen. Het is toch Willem II. Nee dus, een HISTORISCHE VERGISSING van jewelste die al veel te lang de gevel van het gebouw ‘siert’. Welgeteld twee jaar – tussen 1929 en 1931 – maakte Willem II, afkomstig uit Valkenswaard, gebruik van de fabriek. Om andere fabrikanten – lees concurrenten – uit het gewilde ‘industriepaleis’ te weren. Daarna werd het stil in de fabriek. Verwaarlozing was het gevolg. Dat was heel anders toen de Bossche ondernemer Eugène Goulmy de fabriek stichtte en in gebruik nam.